Җырчыларны алмый кабер,
Җырчылар сыймый гүргә…
Сыймый гүргә – шушы җирдә
Алар җырга әверелә.
Карагатлар ял итәме икән
Канатларын салып ак карга?
Күзләремне йомсам, күңел белән
Барып чыгам сезнең якларга.
Җырчы картым, җырлыйсыңмы әле?
Чыкмыйсың бит җаннан һич кенә…
Урал якларыннан синең җырың
Кайтаваздай һаман ишетелә.
Сәхнәләрдән синең моңны эзлим,
Кабатлыйсың сыман: «Яшь үткән!..»
Мин көнләштем синең моңнарыңнан,
Син көнләштең безнең яшьлектән.
Магнитофон тасмасына гына
Язып буламыни ул моңны!..
Мәдрәсәдән мәдрәсәгә куыл,
Халык белән бәйлә юлыңны…
Җырчыларның язмышларын беләм,
Бер син генәмени куылган…
Сезнең җырдан күпләр сулыш алган,
Сезнең җырдан күпләр буылган.
Җырчы картым, җырлыйсыңмы әле?
Чыкмыйсың бит җаннан һич кенә…
Урал тауларыннан синең җырың
Кайтаваздай һаман ишетелә.
Әмирхан ага Еникигә
Белмәдем дә,
Сизенмәдем дә:
Нигә иртә төште соң кырау?..
Урамда да, болыннарда да
Тынып калган соңгы кыңгырау.
Кыңгыраулар азмы чыңлаган
Туйларда йә Сабантуйларда;
Урамнарда якты ут яна,
Утлар яна,
Йортлар – өр-яңа.
Яуга чакырганда санатлар
Урам иңләп киткән солдатлар…
Кыңгыраулар тагып ураган
Шушы урамнарны пар атлар.
Кыңгыраулар эзлим мин һаман,
Шаулы Казаныма килеп тә…
Барып чыгам ерак базарга,
Кырык кереп чыгам кибеткә.
Кыңгыраулар эзлим мин һаман…
Далаларда атлар утлыйлар.
Уза туйлар, сандык төбендә
Кыңгыраулар гына йоклыйлар.
Кыңгыраулар эзлим мин һаман…
Булса булсын юллар бик урау.
Кем күңелендә,
Кайсы киңлектә
Яңгырадың, соңгы кыңгырау?
Керфегемдә – тамчылар,
Тамды җанга – ачылар!
Җанга тамган тамчы белән
Таралырмы ачулар?!
Сөю җырын җырлап бирә
Туган телдә һәр үлән;
Мин дусларым уртасыннан
Ялгызым атлап киләм.
Нинди көндер, җитми кемдер,
Күңел буш, яна йөрәк…
Ахрысы, кешедән үзең
Табынган Аллаң кирәк.
Нечкәлектән оялмыйча,
Тыялмыйча күз яшен, –
Киңәшләрнең бер татыйсы
Килә ачы миләшен.
Эчтә ни бар, тышта ни бар,
Эштә ни бар, көчтә ни…
Сөйлисең килә үзеңне
Чикләр белән чикләми.
Сагышыңны, ялгышыңны
Бар тавышка ярасы…
Нинди көндер,
Җитми кемдер…
Их син, адәм баласы…
Кайда гына тапмый юанычны,
Кайда гына йөрми бу башлар…
Үргә менәм. Зәңгәр тәрәзәләр,
Тәрәзәдә балкый кояшлар…
Урамнарга керсәң, иркен һава,
Тәрәзәләр чеңләп ачылды.
Без чит кеше түгел, яулык белән
Йөзең япма, татар карчыгы…
Карчыгалар биреп, ак күгәрчен
Алыр өчен диеп килмәдек;
Яман уйлар белән атламыйбыз,
Кара кием киеп килмәдек.
Үзгәрешләр карап чыгар өчен,
Хәл белергә кердек бу якка…
Агачларның да бит төсе башка,
Күчә барган саен төньякка.
Киров өлкәсе Нократ авылы
Үлемнәр чикләми,
Чикләми гомерне –
Гомерләр үзләре
Чиклиләр үлемне.
Каеннар булсаң иде,
Бәсәреп тә,
Яшәреп тә
Мәңге ак торсаң иде.
Каеннар булсаң иде,
Йә җирем дип,
Йә җырым дип,
Давылда купсаң иде.
Каеннар булсаң иде,
Җил иссә дә,
Уй төшсә дә,
Тик шаулап куйсаң иде.
Каеннар булсаң иде,
Юлларның да,
Чорларның да
Чатында торсаң иде.
Каеннар булсаң иде…
Дөньясы киң дә, мохит кечкенә,
Акыл да кирәк, җитми көч кенә…
Шундый хәл, Мирза, гомерләр уза,
Яшьтәшләр инде бала үстерә.
Мәңгегә килгән кебек тоела,
Әйтәсе сүзләр һаман җыела;
Шундый хәл, Мирза, гомерләр уза,
Яшьләр тәгәри, чәчләр коела.
Калмаса идек әллә кемнәргә,
Чыпчык төшмәсен безнең җимнәргә;
Шундый хәл, Мирза, гомерләр уза,
Кем ялгыз калыр соңгы көннәрдә.
Тамыры кайда – безгә гөл шунда,
Халкыбыз кайда – безгә ял шунда.
Шундый хәл, Мирза, гомерләр уза,
Язмаска иде гомерне комга.
Батырларның да коты бар,
Батырлар да курка.
Хатыны тол, бала ятим
Калуыннан курка…
Туган илгә яман хәбәр
Баруыннан курка.
Мәгънәсез үлемнән курка
Барыннан да элек:
Туган ил дошманга калса,
Качып булмый үлеп.
…Батыр була алмый батыр
Курыкмаса әгәр –
Башсызланып башын сала
Батырлыкка кадәр.
Без һаман каядыр
Барабыз, кайтабыз…
Бу дөнья әйтерсең
Туп-тулы автобус.
Беткәнме Казанда бакчалар,
Беткәнме чаганнар ышыгы;
Без менә серләшер өченгә
Нигәдер сайладык шушыны…
Гренада һавасын сулый
Лорка биредә.
Истанбулын мактап җырлый
Назыйм биредә…
Тын калган урамнар буенча
Унынчы автобус йөгерә.
И Казан, без синдә түгел лә,
Яшисең, ахрысы, син бездә.
Такташлар узганнар биредән,
Җәлилләр…
Янып та,
Бик тиз дә…
Автобус туктала. Кешеләр!
Керегез мәхәббәт йортына.
Кемнәрдер төшәләр ашыгып,
Өр-яңа танышлар утыра.
Вакытның агышын тоймаган
Яшьләр биредә,
«Мин-мин» дип, дөньяга сыймаган
Галим биредә…
Тын калган урамнар буенча
Унынчы автобус йөгерә…
Ашыгып, Кәримнәр аркылы,
Такташлар аркылы килә дә,
Моңаеп, сәламнәр илтергә
Зиратка – Тукайга юнәлә.
Чит җиргә соклану халәтен
Аңлатып була ул бер сүздә.
И Казан, без синдә түгел лә,
Яшисең, ахрысы, син бездә.
Тын калган урамнар буенча
Унынчы автобус йөгерә.
Сөйгән онытыламыни?
Күлмәкләр уңа җилләрдә,
Кеше дә уңамыни?
Поездлар үтеп тора,
Йөзне җил телә, йөрәктән
Кайгылар китеп тора.
Барыбер әрни яра,
Хәтерем төннәр буена
Йөрәктә учак яга.
…Үләннәр яшел иде,
Сөюем килде дә миңа,
Җаныңа яшер, диде.
Мин күккә чөйдем аны,
Яшен булып яшьнәде дә…
Күмергә калды бары.
Поездлар китеп тора,
Ә сөю китми, сабый күк
Могҗиза көтеп тора.
Болыннарда калган
Учак урыннары,
Атларымны эзләп
Йөри идем бары…
Учак урыннары, учак урыннары…
Һәр кишәрлек саен
Алар төрле якта
Ләхете иңеп төшкән
Кабер кебек ята, –
Алар төрле якта, алар төрле якта…
Болында көз көне
Шулкадәр күп алар;
Сонгми күк алар,
Орадур күк алар, –
Шулкадәр күп алар, шулкадәр күп алар.
Җир шарына тәңгәл
Болын шундый чуар…
Монда синең Болгар,
Монда синең Суар, –
Болын шундый чуар, болын шундый чуар.
Учак урынына
Тишелмәгән курпы, –
Минем яшь йөрәгем
Урыныннан купты:
Тишелмәгән курпы, тишелмәгән курпы…
Нәфрәт кисәгедәй
Тешен кыскан кисәү,
Сонгмилар калка,
Калка әллә ничәү, –
Тешен кыскан кисәү, тешен кыскан кисәү…
Көз көне яланда
Учак урыннары;
Атларымны туплап
Йөри идем бары –
Учак урыннары, учак урыннары…
Үлемтеккә җыйган әйберләре
Бәйләм-бәйләм, кисәк-кисәкле…
Курка-курка ачты ул сандыгын,
Курка-курка гына күрсәтте.
Таратты да элмә чигешләрен,
Җәеп салды Казан сөлгесен:
– Менә моны әни чиккән иде,
Ә монысы – минем кул эшем,
Хәситәсен әби тезгән булган,
Ә монысын – әти ясады…
…Тезеп китте шулай,
Күзгә карый
Хәситәләренең ахагы…
…Җыр юлында, тормыш юлында да
Инде бераз гомер ителде…
Ачтым сезгә күңел сандыгымны,
Курка-курка, әби шикелле.
Көз килгәндә яфракларны сибеп,
Кара болытларны өстерәп,
Әнкәсеннән калган колын сыман
Чишмә аваз бирә челтерәп.
Сөргән җирдә башын сузып калган
Көзге курай – камыл сызгыра.
Кыр казлары сыман канат җилпеп,
Билчәннәре мамык туздыра.
Саубуллашу төсе киңлекләрдә,
Соңгы сәламме ул кошларга?
…Яз сурәте төшкән конверт алып,
Сәлам хаты салдым дусларга.
Х.Т-га
Төн буе утырсаң,
Офыкта таң икән;
Максатың өстенә
Тамчылап там икән.
Бу кемгә кирәк дип,
Җаныңны кыйнама.
Дусларың уйлана,
Дошманың уйлана.
Үзеңне гомергә
Бер төскә ман икән,
Бозларга ауганчы
Утларда ян икән.
Әйтсеннәр: «Тынмаган
Ул нинди җан икән?»
Шигырьләр сыктым мин,
Кан икән, кан икән.
Тау ягы дип кемнәр атагандыр,
Таулар да юк монда, үр генә…
Әйтеп йөри идем: «Әле мине
Әсир иткән кызый бер генә…»
Телегездә сезнең бәллүр сүзләр,
Йөзегездә сезнең таң нуры…
Таулар монда икән, мин түмгәккә
Абынганмын, шайтан алгыры.
Егетләр дә сүзне боргалыйлар,
Көзен бездә алма күп, диләр.
Астан елмаялар, ә үзләре –
Өлгергәнен генә чүплиләр.
Чүпләп кенә бетерерлекмени
Тау ягында алсу алмалар?..
Яр итәргә алма кебек кызлар,
Тәпәннәрдә ачы бал да бар.
Чибәрләрне дәшә чирәмлеккә
Тау ягының тальян гармуны.
Таулар монда икән,
Мин түмгәккә
Абынганмын, шайтан алгыры.
Җаным тынычланмас, әгәр авылга
Кайтып акбайларга сәлам бирмәсәм…
Шулар өреп җыр яздыра иҗекләп,
Менә шул,
Кеше ышанмас – кешегә сөйләсәм…
Үзебезнең капка баганасына
Елга бер тапкыр башымны имәсәм,
Керткәндә кертә, чыкканда сыймыйсың,
Менә шул,
Кеше ышанмас – кешегә сөйләсәм…
Читтә йөреп, туган телне онытып,
Өйгә кайткач белер-белмәс сөйләсәм,
Мич авызы тешен ыржайтып көлә,
Менә шул,
Кеше ышанмас – кешегә сөйләсәм…
Ул гынамы, хәтта халык җырлары,
Эчтәлеген аңламыйча көйләсәм,
Тамагыма сөяк булып кадала,
Менә шул,
Кеше ышанмас – кешегә сөйләсәм…
Хәреф танымаган надан бозауны
Якын итеп муеныннан сөймәсәм,
Койрыгын чөеп, бер читкә тайпыла,
Менә шул,
Кеше ышанмас – кешегә сөйләсәм…
Ә барыбер, туган җиргә кайттыммы,
Күкрәк тулып күтәрелә бер аһәң…
Этләре дә иҗекләп җыр яздыра,
Менә шул,
Сез дә ышанмассыз әле, сөйләсәм…
Аягында кызыл читек,
Хисләремне китеп-китеп,
Китеп-китеп алды кебек,
Кыз бала.
Бармагында көмеш уймак,
Уймак ирен бары уйнап,
Уйнап-көлеп калды кебек,
Һай, кызый!
Күз төбендә кара сөрмә,
Сөрмә эчендәге сергә
Җанны тартып алды бугай
Кыз бала.
Иңнәрендә озын толым,
Шул толымга җиткәч, юлым
Буталды да калды бугай,
Һай, кызый!
Йөрәгемне телеп-телеп,
Телеп-телеп алды кебек,
Тальян тарта белмисең дип,
Кыз бала.
Белмәсәм дә тальян тарта,
Назлап иркәли, ярата
Беләм ич мин, күрмисең бит,
Һай, кызый!
О проекте
О подписке