Кем хатыны диеп беләсез?

Бик әйбәтләп чәчен тарап үргән,

Кара костюм кигән, күрәсез,

Күгәрчендәй утыра кабинетта,

Кем хатыны диеп беләсез?

Телефонын бора,

Телефонга кычкыра,

Бер минут та, җаным, тик тормый.

Ярый әле миңа кычкырмый.

Үткән-сүткән булып, йомыш табып

Килеп керәм шулай,

Мин әйтәм:

– Чәйгә кайтасыңмы, сиңайтәм?

Вак начальникларны тетә теге,

Минем якка борылып карамый.

Ну, мин әйтәм, болай ярамый…

Икенче көн йөгереп килеп җиттем.

– Нельзя! – диләр.

– Как, – мин әйтәм, – нельзя, кем хатыны!

Минем хатын бит ул директор,

Может, анда берәр егеттер…

Киттем… Киттем… Киттем…

Мине тотып өйгә озаттылар,

Милиция барды артымнан.

Ну эләкте миңа хатыннан!

Икенче кат килсәм ишегенә,

Көтеп торам әзрәк бер читтә.

Ишек сабын тоткач, нишлим менә,

Йөрәк жу-у-у итә.

Ну ничава,

Кайткач килешәбез.

Чөкердәшеп бергә чәй эчәбез,

Баласын да үзе имезә.

Но шулай да власть сизелә-ә-ә!

Бик әйбәтләп чәчен тарап үргән,

Пөхтә костюм кигән, күрәсез,

Күгәрчендәй утыра кабинетта…

Кем хатыны диеп беләсез?

Минем хатын!

Чын герой

Һәр заманның үз герое була,

Ил соклана карап аңарга.

Мин дә уйлыйм бер роман язарга,

Каян яхшы герой табарга!

Шәп-шәп кенә язып тутырырга

Блокнотлар алдым төрледән.

Җиң сызганып эшкә утырырга

Герой гына кирәк бер дигән.

Герой юк шул әле.

Дәфтәрләрне

Ачу белән бәрдем өстәлгә.

Бозау эзләп чыккан малай кебек,

Чыгып киттем герой эзләргә.

Миңа ике әйбәт герой кирәк:

Батыр егет белән матур кыз.

Новаторлар булсын икесе дә,

Аларны соң ничек табарбыз?

Егет кеше батыр, эшчән булсын,

Фараз кылыйк, егет булмасын,

Эчми-тартмый торган абзый булсын,

Йөз иллегә кусын нормасын.

Дулап кайтып хатынын тукмамасын,

Ярый, әйдә, әзрәк эчсен дә,

Тик канауга ятып йокламасын,

Аунамасын шоссе читендә.

Кәеф өчен салып чыккан булса,

Урамнарда җырлап йөрмәсен, –

Алны-артны карап җырласын да

Милиция-фәлән күрмәсен.

Өйдә хатыны, бала була торып,

Ят кызларга күзен кысмасын,

Ну аулакта әзрәк кысса-кыссын,

Тик хатыны күреп тотмасын.

Өйдә кулына китап, журнал алсын,

Тезенә куеп сөйсен баласын,

Өйдә ярар, китап укымасын,

Журналыннан сурәт карасын.

Баш авырткач, прогул ясамасын,

Күрәсез, мин ничек тикшерәм;

Ну, чирләгәч, бер көн калса калсын, —

Справка алсын фельдшердән.

Ә син аны әзрәк шомартасың,

Гөнаһларын кырып юасың,

Күкрәгенә «Идеальный герой –

Новатор» дип язып куясың.

Ә ул тоже уңны-сулны аңлар,

Тәүфыйк җыяр гомер буенча.

Әкрен генә коммунизмгача

Яши бирер, ходай боерса.

Хәзер инде хатын герой кирәк,

Хатын түгел, матур кыз булсын.

Ну, допустим, әзрәк шадра булсын,

Тик намусы аның төз булсын.

Ул морально тотанаклы булсын,

Без әхлакны мактап җырлыйбыз.

Ну биш-алты ухажёры булсын,

Ансын инде чутлап тормыйбыз.

Пусть сатучы булсын магазинда,

Пусть урлашсын анда аз-маз гына,

Завмаг белән роман бөтерсен;

Харап икән, кем фәрештә монда,

Гөнаһларны ходай кичерсен!

Йә инженер булсын ул заводта,

Йә комбайн йөртсен кырларда,

Ялтырата төшсәң, ярый чорт та,

Тема гына булсын җырларга.

Бик алдынгы медичканы беләм,

Культуралы, бик күп укыган;

Отпускага кайткан майор белән

Ирен ташлап качты, чукынган…

Шундый геройларны аласың да,

Черек ягын юнып ташлыйсың;

Яхшы сыйфатларын җепкә теркәп,

Типик герой тегә башлыйсың.

Һәр геройны нәкъ тормышча алсаң,

Алар төссез, тупас кебекләр.

Ал буяулар өстәп, өстән-өстән

Ялтыратмый булмый, егетләр.

Син пакьлисең аны, агартасың,

Исле сабын белән юасың,

Сабый кебек садә, һич гөнаһсыз

Фәрештәдәй коеп куясың.

Укучылар аңа ышансалар,

Чәчәк атып торыр бу каләм,

ышанмаса,

Китап укылмаса,

Егеткәем, эшең вәссәлам…

Йөрим шулай, йөрим, урам буйлыйм,

Кешеләрен күзлим каланың.

Кем булырга тиеш диеп уйлыйм

Чын герое безнең заманның.

Плакатный геройлардан ялкып,

Тере герой эзлим дөньядан –

Халык арасында эштә калкып,

Хыялымда кояш кебек балкып,

Кеше булып туган анадан.

Күрәм: юлдан күршем кайтып килә,

Сменадан чыккан алтыда;

Шайтан кебек, өсте кара тузан,

Теше генә күренә ялтырап.

– Мәгаләйкүм, күрше!

– Әйбәт кенә.

– Ашык-пошык кайтып киләсең?

– Ашыгам шул, хатын малай тапкан,

Йөрәк түзми, үзең беләсең.

Мин, туганкай, хәзер әти булдым,

Минем белән тегеләй шаярма.

Кич кер әле, тәти шешә алдым,

Тәпиен, дим, юып карарга!

Нинди бәхетле ул,

Аңа күктән

Алтын малай төшкән диярсең.

Елый-елый берәү туган икән,

Игътибарсыз ничек үтәсең!

Бәби туе.

Кердем.

Якты бүлмә,

Җиһазлары артык бай түгел.

Каршылады мине җылы өйдә

Ачык чырай белән көр күңел.

Яратышып, матур семья корып,

Бәхет тапкан гади эшчеләр,

Икесе дә көн дә иртә торып,

Кичкә чаклы учта сөял уып,

Тормыш төзи торган кешеләр.

– Әйдә түрдән, – диләр, – әйдә түрдән,

Утыр, күрше, өстәл артына,

Иптәш ходай елак малай биргән,

Тотыйк әле малай хакына,

Монсы – премия хатынга!

Бәлешеңне кара син, анасы,

Чәй эчерик тәмләп күршегә.

Коммунистик хезмәт бригадасы

Исемен алды безнең смена.

Гөрләп тора, парин, эш менә!

Әнә, улым, ыг-гы, абый килгән,

Үчти-үчти, малай актыгы…

Саубуллашып чыгып кайтып киләм,

Менә, димен, кеше шатлыгы, –

Матур семья, муллык, тыныч тормыш,

Сөйгән хезмәт, күңел сафлыгы.

Менә, димен, тема кайда икән!

(Дәфтәремне алдым өстәлдән.)

Маймылларны хезмәт кеше иткән,

Ә кешене күккә күтәргән.

Урамнарда герой эзләп йөрдем,

Базардан да чыгып эзләдем;

Хәзер белдем, чорның төп герое

Күршем генә булган икәнен!

Донжуан Ногман маҗаралары

Өйләнсәң, дус, загысына барма,

Әле, күрәм, акылың юк синең.

Акыл булыр. Тегеләй-болай алда:

Эш бар, диген,

Вакыт юк, диген.

Алгач, ошамаса, ку да җибәр,

Ә хатыннар алар муеннан!

Язылышмасаң, алимент бозына

Коерыгың катмас соңыннан.

Ул яктан мин шома егет булдым,

Намус, инсаф сүзен белмәдем.

Күбәләктәй, гөлдән гөлгә кундым,

Загысына барып йөрмәдем.

Ярый.

Шулай, чыннан гашыйк булып,

Өйләндем бер колхоз кызына.

Тора-бара бүкән кебек тулып,

Фигурасы тегенең бозыла.

Ике бала булды.

Ямьсезләнеп

Ялыктырды, малай, бу хатын.

Семья баткагында төссезләнеп,

Харап була язды бу башым,

Читтә кунып, эчеп кайтып керсәм,

Хатын тирги, күз дә ачырмый.

Бик дуламас иде акча бирсәм,

Күрәм: хатын несознательный.

Чемоданга күлмәк-ыштан салдым,

Билет алдым,

Сыздым Уфага.

Тфү, дидем,

Эткә сөяк бетмәс дөньяда.

Уфада мин тагын егет булдым,

Өстә бостон, түштә галстук.

Әминәкәй белән таныштык.

– Мине сөясеңме, Әминә!

– Әбәзәтельнә!

– Гомерлек яр булабызмыни?

– Әбәзәтельни!

Алып киттем моны таксида.

Яхшы хатын түгел, тәк сибә…

Бала булды. Хатын ямьсезләнде,

Фигурасы моның бозыла.

Ялгыштым бу кызыл ирен белән,

Кемнәр җитә Казан кызына!

Читтә кунып, эчеп кайтып керсәм,

Хатын сүгенә, күз дә ачырмый;

Бик тузынмас иде акча бирсәм,

Күрәм: хатын несознательный.

Чемоданга күлмәк-ыштан салдым,

Билет алдым,

Киттем Казанга.

Тфү, дидем,

Баш югалмас мондый заманда.

Казанда мин тагын егет булдым:

Өстә бостон, түштә галстук.

Мәдинәкәй белән таныштык.

– Мине сөясеңме, Мәдинә?

– Әбәзәтельнә!

– Гомерлек яр буласыңмыни?

– Әбәзәтельни!

Алып киттем моны таксида,

Юньле нәрсә түгел, тәк сибә…

Гомер үтә, ике бала булды,

Ике әрәмтамак тудырдык:

Берсе елак, берсе чыркылдык.

Аш пешерә хатын, идән юа,

Тегеп кигезә өскә күлмәкне.

Ә мин

Тора-тора уйлап куям:

«Нигә алдым шушы имгәкне!

Матур кызлар әле дөнья тулы,

Яшь гомерләр әрәм үтмәсен.

Илледә дә ирләр егет була,

Без табарбыз әле дистәсен…»

Чемоданга күлмәк-ыштан салдым,

Чыгып тайдым Урал ягына…

Чибәр егет чаклар ерак калды,

Яшь чакларны күңел сагына!

Бакчаларга чыгып селкенгәлим,

Кино карыйм атна кичендә.

Кызлар тирәсендә сикеренгәлим;

Каш сикертми миңа берсе дә.

Күзләр чекерәйде,

Арка бөкерәйде,

Чал сакаллар чыкты серәеп.

Күлмәкне дә юып бирүче юк,

Ник йөрим мин болай сөйрәлеп!

Чия иреннәре күз алдымда,

Кайнар коймакларны сагына-сагына

Киттем

Хатын номер первый янына.

Бала үскән.

Минем хәлне хатын ишеткән.

– Пшол! – диде миңа ишектән.

Урам ташларына абына-абына,

Майлы бәлешләрне сагына-сагына

Киттем

Хатын номер два янына.

Малай үскән.

Минем хәлне хатын ишеткән.

– Пшол! – диде миңа ишектән.

Ярар, дидем,

Бу да мәгълүм булсын!

Беренчесе, икенчесе кусын,

Хәзер инде Казан ягына

Киттем Мәдинәкәй янына.

Балакайлар мине танымыйлар,

Әти, диеп, килеп сарылмыйлар.

Минем хәлне хатын ишеткән.

– Пшол! – диде миңа ишектән.

…Ногман, димен, малай, Ногман…

Дан казанмый гына гомерең узган;

Малың да юк, кием-салым тузган.

Яшь чагында яхшы дуслар булган.

Авыл юлларында соры тузан,

Шәһәр юлларында салкын томан,

Чәчәкле болыннар,

Сандугачлы урман,

Ерак калган кәккүк тавышы сыман,

Синең өчен күптән онытылган.

Көрәшәбез

Юк сүз түгел, чынлап сөйләшәбез:

Аракыга каршы көрәшәбез.

Кайтып кына җитсен лавкәбезгә,

Ул явызны шундук бетерәбез дә.

Сәлимгәрәй җизни

Кайберәүләр җайлы урын эзли,

Озын акча эзли;

Нәкъ синең дә койрык шулай безли,

Сәлимгәрәй җизни.

Магазинда оста сату саттың,

Күңелең харам күзли;

Бер хәерсез эштә сазга баттың,

Сәлимгәрәй җизни.

Мескенләнеп начальникка чаптың,

Шәфкать эзли-эзли;

Кызыл билетыңнан колак кактың,

Сәлимгәрәй җизни.

Тагы җайлы җирдә дуслар таптың,

Җаның һаман түзми;

Кулың тик тормагач, тагын каптың,

Сәлимгәрәй җизни.

Каткан күңелең чик-чаманы сизми,

Яман уйдан бизми.

Ачуланмас идем, җаным түзми,

Сәлимгәрәй җизни.

Кызлар күңеле

Чирәмнәргә

Чык төшермим,

Урамда йөрим дә мин,

Берәүне күзлим дә мин.

Йөрәгемне

Һич төшенмим,

Сөям дә, сөймим дә мин,

Ятка сер бирмим дә мин.

Сөйгәнемә

Серләрем бар,

Серләрем сөйләшмимен,

Күрешкәч эндәшмимен.

Үзәкләрне

Өзәрлек яр,

Үзенә сиздермимен,

Үземнән биздермимен.

Ялындырмый

Яр сөймиләр,

Йөрәге янсын әле,

Күмергә калсын әле.

Үрелсә дә үптермимен,

Үзенә алсын әле,

Үземә булсын әле…

Өммеһани

Күлдә кондыз булса ни дә,

Күктә йолдыз булса ни,

Булмаса ни,

Өммеһани,

Үзең йолдыз бит, җани.

Ак гөлләрең булса ни лә,

Ал гөлләрең булса ни,

Булмаса ни,

Өммеһани,

Үзең гөлдәй бит, җани.

Картлар күзе булса ни лә,

Яшьләр сүзе булса ни,

Булмаса ни,

Өммеһани,

Өзелеп сөям бит, җани.

Ал ефәгең булса ни лә,

Гөл ефәгең булса ни,

Булмаса ни,

Өммеһани,

Бирнәсез дә бик ярый.

Минем даным булса ни лә,

Минем малым булса ни,

Булмаса ни,

Өммеһани,

Сөеп барсаң – шул ярый.