Цитаты из книг автора «Абай Кунанбаев»

И вряд найдётся ли такой:Довольный собственной судьбой.Сын старший подсидит отца.Брат старшего спихнёт с крыльца.Обычаи жуткие, как у волков.Поклялся кто-то, да был таков.Казахи следят, разбредясь по ауламДруг за другом, словно акулы.Душа народа моего, как грязи ком.Ты душу сотворил, Господь, что рушит дом.Я проклинаю скот, полученный бесчестьем,И существующий закон без чести.Да будет проклят спекулянт, погнавшийся за славой.И захлебнётся негодяй своей отравой. Коль в сердце нет твоём надежды,То тают мысли комом снежным.Когда в душе нет просветленья,То будет жизнь подобна тленью.И не достигнешь ты мечты,Коль мысли в голове темны.А думы старца с каждым днёмТак схожи с гаснущим огнём.Когда душа и тело не в ладу,Душа не сможет пережить беду.И не обрадует её достигнутая цельЗахочет большего она, поверь.И у животных есть душа и тело.Нет разума и чувств, скажу вам смело.Какой же в жизни будет смысл,Коль мёртвой будет твоя мысль?И если уж родился человеком,Не будь глупцом с нахальным смехом.

Начальник посчитает местью,Коль не заплатишь ему лестью.

Не давай за слово овцу:Благородный слова даёт даром.Торговать проститутке к лицу.Лесть – достойному не подарок.

Бұл жасқа келгенше жақсы өткіздік пе, жаман өткіздік пе, әйтеуір бірталай өмірімізді өткіздік: алыстық, жұлыстық, айтыстық, тартыстық – әурешілікті көре-көре келдік. Енді жер ортасы жасқа келдік: қажыдық, жалықтық; қылып жүрген ісіміздің баянсызын, байлаусызын көрдік, бәрі қоршылық екенін білдік. Ал, енді қалған өмірімізді қайтіп, не қылып өткіземіз? Соны таба алмай өзім де қайранмын.Ел бағу? Жоқ, елге бағым жоқ. Бағусыз дертке ұшырайын деген кісі бақпаса, не албыртқан, көңілі басылмаған жастар бағамын демесе, бізді құдай сақтасын!Мал бағу? Жоқ, баға алмаймын. Балалар өздеріне керегінше өздері бағар. Енді қартайғанда қызығын өзің түгел көре алмайтұғын, ұры, залым, тілемсектердің азығын бағып беремін деп, қалған аз ғана өмірімді қор қылар жайым жоқ.Ғылым бағу? Жоқ, ғылым бағарға да ғылым сөзін сөйлесер адам жоқ. Білгеніңді кімге үйретерсің, білмегеніңді кімнен сұрарсың? Елсіз-күнсізде кездемені жайып салып, қолына кезін алып

болатұғынының, қызметке таласқыш болатұғынының, өздерінің жалқау болатұғынының себебі не? Һәмма ғаламға белгілі данышпандар әлдеқашан байқаған: әрбір жалқау кісі қорқақ, қайратсыз тартады; әрбір қайратсыз қорқақ, мақтаншақ келеді; әрбір мақтаншақ қорқақ, ақылсыз, надан келеді; әрбір ақылсыз надан, арсыз келеді; әрбір арсыз жалқаудан сұрамсақ, өзі тойымсыз, өнерсіз, ешкімге достығы жоқ жандар шығады.

III сөз Қазақтың бірінің біріне қаскүнем болмағының, бірінің тілеуін бірі тілеспейтұғынының, рас сөзі аз

1. Адамның адамшылығы істі бастағандығынан білінеді, қалайша бітіргендігінен емес. 2. Көңілдегі көрікті ой ауыздан шыққанда өңі қашады. 3. Хикмет сөздер өзімшіл наданға айтқанда, көңіл уанғаны да болады, өшкені де болады. 4. Кісіге біліміне қарай болыстық қыл; татымсызға қылған болыстық өзі адамды бұзады. 5. Әкесінің баласы – адамның дұшпаны. Адамның баласы – бауырың. 6. Ер артық сұраса да азға разы болады.

білім-ғылымды көбейтуге екі қару бар адамның ішінде:

білмегеніңді білген уақытта көңілде бір рахат хұзур хасил болады. Сол рахат білгеніңді берік ұстап, білмегеніңді тағы да сондай білсем екен деп үміттенген құмар, махаббат пайда болады. Сонда әрбір естігеніңді, көргеніңді көңілің жақсы ұғып, анық өз суретімен ішке жайғастырып алады.

Естіген нәрсені ұмытпастыққа төрт түрлі себеп бар: әуелі – көкірегі байлаулы берік болмақ керек; екінші – сол нәрсені естігенде я көргенде ғибрәтлану керек, көңілденіп, тұшынып, ынтамен ұғу керек; үшінші – сол нәрсені ішінен бірнеше уақыт қайтарып ойланып, көңілге бекіту керек; төртінші – ой кеселі нәрселерден қашық болу керек. Егер кез болып қалса, салынбау керек. Ой кеселдері: уайымсыз салғырттық, ойыншы-күлкішілдік, я бір қайғыға салыну, я бір нәрсеге құмарлық пайда болу секілді. Бұл төрт нәрсе – күллі ақыл мен ғылымды тоздыратұғын нәрселер.