© Сідарэйка А. П., 2019

© ТДА «Выдавецтва “Чатыры чвэрці”», 2019

Андрэй Сідарэйка

З гумарам аўтар пасябраваў даўно. Першую гумарэску напісаў падчас вучобы на факультэце журналістыкі Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. З ёю дэбютаваў у рэспубліканскім часопісе сатыры і гумару «Вожык» яшчэ ў 2009 годзе.

З таго часу ў творчым багажы пісьменніка з’явілася шмат вясёлых твораў. Іх жанравая палітра разнастайная. Гэта гумарэскі, іранескі, былі, фельетоны, міні-п’есы.

З чаго ў гумарыстычных творах смяецца аўтар? З чалавечых хібаў і заганаў, лайдакоў. Адлюстроўвае адвечныя ўзаемаадносіны мужчын і жанчын, выкрывае негатыўныя з’явы паўсядзённага жыцця, распавядае цікавыя студэнцкія і навагоднія гісторыі.

Калі казаць пра сур’ёзнае, то Андрэй Сідарэйка выступае і з апавяданнямі ў рэспубліканскіх выданнях краіны. Двойчы станавіўся лаўрэатам конкурсу апавяданняў Выдавецкага дома «Звязда».

Аўтар зычыць усім быць вясёлымі і шчаслівымі!

Гісторыйкі

Сідарава каза
Вясковыя гісторыйкі

Была ў мяне карова

Чалавек я вясковы. Люблю жыўнасць, прыроду. І карова ў мяне была. Зойкай звалі. Думаеце, мужчыны кароў не трымаюць? Трымаюць. Але калі ўжо распавядаць, то ўсё па парадку.

Прыходжу я на кірмаш. Бачу, чалавек карову прадае. Я – да яго.

– Колькі малака дае? – пытаюся.

А ён – мне:

– Ды тры разы па вядры.

Прызнацца, я, дурань, не ўдакладніў, менавіта чаго дае: малака, кефіра, смятаны альбо чаго іншага. Толькі падумаў: «Ого! Ну, два вядры, гэта я разумею. Гэта ва ўсіх так. Але каб тры!»

– А якое ж вядро? – распытваю ў чалавека далей.

– Ды вось пятнаццацілітровае заўсёды з сабою браў, дык амаль па поўным і давала, – адказвае ён.

– А ці не падманваеце?

– Навошта мне маніць? Купіце – і паглядзіце самі.

– А каштуе ваша кароўка колькі?

– Нядорага. Дапамагу яшчэ і дамоў завесці.

«Ат, – думаю, – грошы невялікія, вазьму, калі так». Заплаціў я за карову ды і пайшоў з ёй з кірмашу.

Прывёў дадому, травы, вады, буракоў даў. Ну і, канечне, вядро патрэбнае знайшоў. Пятнаццацілітровае. Сяджу, чакаю, калі час Зойку даіць надыдзе. Пачакаў, пачакаў ды і шмыгануў у хлеў.

Пачаў даіць. Малако струменьчыкам у вядро – цвырк-цвырк. А Зойка мая стаіць спакойна, не варухнецца, толькі з ноздраў пар пускае і ўсё жвачку сваю жуе. А я даю. Вось ужо і дзесяцілітровая мяжа перасягнута, а я ўсё – цвырк-цвырк. Надаіў амаль поўнае вядро, як тут маю Зойку нібы авадзень укусіў. Страпянулася ўся ды нагой па вядры – бух! Усё малако і разлілося. Толькі літр які на дне застаўся.

Што рабіць? Я зноў даў ёй травы, вады… Рацыён, што сказаць. Без яго нікуды. А калі прыйшла часіна даіць – скок у хлеў.

Пачаў даіць. Малако ў вядро ўжо аж раўчуком – плюх-плюх. А Зойка стаіць сабе спакойна ды жвачку жуе. Вось і восем літраў нацякло неўпрыкмет. Ну, думаю, зараз не падманеш мяне, Зоя. Не стану я цябе ўсю выдойваць. Яшчэ дзве кроплі – і хопіць. Толькі я так падумаў, як маёй Зойцы нібы хто перцу ў ноздры сыпануў. Галавой матнула ды па вядры нагой як бухне! Усё малако і разлілося. Мо з паўлітра ў вядры і засталося.

Што ж гэта за ліха такое!.. Я зноў ёй тое ж самае: вады, травы, буракоў. А сам сяджу з вядром на канапе і ўсё на гадзіннік паглядваю, калі прызначаная часіна настане. А як настала – хутчэй у хлеў.

Пачаў даіць. Малако ў вядро ўжо ледзьве не само цячэ. А Зойка стаіць, не зварухнецца. Хвіліна – і паўвядра малака. Ну, думаю, хопіць. Мы не скупыя, нам і столькі добра. Толькі так падумаў, як маёй Зойцы нібы хто табакi даў нюхнуць. Чмыхнула яна ды нагой па вядры як бухне! І кроплі лізнуць не засталося, не тое што літра.

Палічыў я – і сапраўды: тры разы па вядры атрымоўваецца. Не схлусіў чалавек. Праўду сказаў.

Пахадзіў затым некалькі дзён у хлеў, ды марна – малака як кот наплакаў.

Раззлаваўся я тады ды так Зойцы і сказаў:

– Штосьці я цябе, Зоя, не разумею. Даеш літр малака, а гною ўжо цэлы воз.

Узяў ды павёў яе на кірмаш.

Эх, была ў мяне карова. Цяпер каровы няма…

Цi ёсць зялёныя чалавечкi?

– А распавядзі, Адась, як вы з Ігнатам на рыбалку мінулым летам хадзілі, – папрасіў Патап.

Некалькі мужчын сядзелі познім летнім вечарам на лавачцы каля хаты.

– Дык я ж апавядаў, і не раз, – адмахнуўся той. – Гэтая гісторыя даўно быллём парасла.

– Усё адно, цікава было б паслухаць зноў, – падтрымаў просьбу таварыша Саўка.

– Ну, так і быць, распавяду. Пайшлі мы тады на рачулку, што каля Дзям’янава лесу. Закінулі вуды, чакаем. А каб рыбачыць было весялей, прыхапілі з сабой бутэльку. Сядзім, адпачываем… Праўда, не бярэцца рыбка.

– Што, так нічога і не злавілі? – пацікавіўся Рыгор.

– Ты лепш слухай, не перабівай, – незадаволена буркнуў Адась. – На кручку – пуста, у бутэльцы – апошняя кропля. Тут Ігнат і прапанаваў: «А давай у лес сходзім. Карасёў не налавілі, дык хоць грыбоў назбіраем». І сапраўды: гадзіну пахадзілі – амаль па вядры белых. Ужо дадому зазбіраліся, ды па дарозе набрылі на паляну. Глядзім – нейкая талерка вялізная стаіць. НЛА, ні даць ні ўзяць! У нас душа ў пяткі, валасы дыбам…

– Ты нас на мякіне не ашукаеш, – недаверліва адазваўся Апанас.

– Калі не хочаш – не слухай, а іншым не перашкаджай. Дык вось, з яе выйшлі тры дзіўныя зялёныя чалавечкі і накіраваліся да нас. Давай да сябе ў госці клікаць. У гэты аб’ект, значыць.

– Што, так па-нашаму і запрасілі? – не паверыў Патап.

– Цяжка растлумачыць, на якой мове, – адказаў Адась. – Быццам і не на нашай, а ўсё зразумела. Так шчыра прасілі, што мы не ўтрывалі, пайшлі.

– І як там? – пацікавіўся Саўка.

– Прыгожа ўсё. Як у старшыні ў кабінеце. Частаваць нас пачалі, стравы ўсе – заморскія. Ніколі ў жыцці такіх не бачыў.

– Дык адкуль яны прыляцелі? – перабіў апавядальніка Рыгор. – З Месяца ці з Марса?

– А я, думаеш, ведаю? – абурыўся Адась. – Калі было цікавіцца. Не думалі мы пра гэта.

– Можа, і гарэлка ў іх была свая? – запытаўся Апанас.

– Але, нейкую вадкасць дасталі. Таксама зялёную. Пілі мы яе, пілі, а яна ўсё не заканчвалася…

– Вось бы так і самагонка ніколі не пераводзілася, – выдыхнуў Саўка.

– Колькі мы там прабылі – не ведаем, – працягваў апавядальнік. – Скончылася тым, што яны прапанавалі: «А паляцелі з намі! Што вам тут рабіць?» Мы, вядома, спужаліся. Думаем, хопіць гасцяваць. Нам ісці, маўляў, патрэбна. Жонкі, дзеці чакаюць.

– А яны? – акругліў вочы Саўка.

– Што яны? І слухаць не хочуць. Кажуць, будзем там у іх важнымі персонамі. Ну, як аграном наш, не менш. Розных зямлян бачылі, але такіх, як мы, – упершыню.

– Ага, выдумляй, – усміхнуўся Рыгор. – І чым жа вы ім гэтак спадабаліся?

– Мы і самі не паверылі. Кажам, пайшлі з намі ў вёску, там такіх шмат. А яны: «Не. Нам патрэбны вы. Рэдкія экзэмпляры!» Маўляў, адказныя вельмі. Цэлы дзень на паплавок глядзелі, з месца не сыходзілі. Мы не разгубіліся: «А куды ж пойдзеш? Дома – агарод, дровы, а тут – прырода, раздолле…»

– А яны? – Саўку, відаць, вельмі захапіла гісторыя Адася.

– Не вераць нам. Прасілі іх, прасілі – ніяк. Думалі, давядзецца ляцець. Але тут заўважылі невялікі выхад ды як далі драпака! Адкуль толькі хапіла духу? Выбеглі з лесу – і ўсё. Як адрэзала. Што далей было, не памятаем.

– Як гэта? – здзівіўся Патап.

– А так. Апрытомнелі толькі наступнай раніцай каля рачулкі. Туды жонкі нашы прыйшлі, разбудзілі.

– Ха-ха-ха, – засмяўся Рыгор. – Дык гэта вам усё прыснілася!

– Хіба дваім магло прысніцца? – не пагадзіўся Адась.

– Вось я гэты аповед слухаю не першы раз, а цікава, – зазначыў Саўка.

– Слухай, Адась, а чаму вы з Ігнатам усё ж пабаяліся ляцець з прышэльцамі?

– Што б я там рабіў? Ды без Марыліных дранікаў з салам і яешняй.

Адась усміхнуўся і паглядзеў на неба. На ім з’явіліся зоркі і месяц.

– А так, канечне, хадзілі б зараз з Ігнатам вунь там і назіралі за вамі звысоку. Але на Зямлі весялей.

– Вось заўтра ў Ігната запытаем, як было на самай справе, – пажартаваў Саўка.

– Калі ласка, – пагадзіўся Адась.

І так сябрам захацелася даведацца, ці існуюць зялёныя чалавечкі, што назаўтра яны ўсёй кампаніяй адправіліся на рыбалку. Ці сустрэлі іншапланецян – невядома. Вядома толькі, што добра бавілі час, бо наступнай раніцай на беразе іх пабудзілі жонкі…