Радзіва Прудок

Осенью 2013 года Андрусь Горват устроился дворником в Купаловский театр.
Летом 2014 года он решил вернуться в родное село на Полесье, восстановить дедову хату и жить в ней.
Летом 2015 он вернулся домой.
Осенью 2016 года он решил собрать свои посты и записи в единый текст и издать его.
Вот так просто белорусская литература обзавелась одновременно потенциальным народным хитом и мгновенной классикой.
Снобы могут поморщиться: "фи, да это же фейсбук сплошной!"
Ну да, фейсбук. Почти все эти буквы были многократно залайканными постами. В некотором смысле это белорусская сетиратура, а Горват, соответственно, топ-блоггер, простигосподи.
Это, по-моему, только добавляет ситуации чисто местного флёра: белорусский топ-блоггер - это человек, который пишет о том, как он содержит козу Цёцю в селе где-то под Мозырем.
И все же это - при лестности сравнений, например, с Горчевым - больше, чем сетиратура. Скорее, литература, принявшая современные правила игры: писать коротко, емко, с юмором и бить только в одну точку зараз, но сильно, чтобы вечно спешащий, суетливый и не очень внимательный читатель не успел увернуться.
У Горвата все получилось. Это весело, это увлекательно, это настоящий page-turner, в котором знакомые микротексты не раздражают, а только подогревают интерес к незнакомым. И все они составляют вполне серьезный и цельный роман.
Главное - что вместе части Дневника сильнее каждого микротекста по отдельности. Мало того, что они все про здесь и сейчас, про Беларусь как она есть - эффект узнавания мгновенный - они еще, оказывается, про что-то такое, что все местные мгновенно узнают как свое, родное, только их. Белорусское.
Горват попал в самую точку: это книга о возвращении домой. Во всех смыслах - и прямом, и переносном. В свой дом. К себе. И сам удивился тому, скольких белорусов эта история взяла за живое, сколько людей узнало в его доме свой и в его Полесье - свою Беларусь.
Кто его знает, будет ли книга Горвата интересна кому-либо за пределами Беларуси. Может, и не очень. Тем, у кого нет своего Прудка, или он слишком далек и недоступен, наверное, будет немного грустно читать дневник счастливого человека.
Белорусы, тем временем, с легкостью перекрыли почти в два раза запрос на краудфандинговой площадке, через которую собирались средства на печать тиража. И уже разобрали все экземпляры. И ждут допечатки.
Если у вас еще нет этой книги - полагаю, новость о дополнительном тираже вас обрадует.
Тех, кто читал, - точно радует.

Кніга, якая літаральна ўскалыхнула беларускую інтэрнэт-супольнасць. Многія сачылі за прыгодамі Андруся ў вёсцы з цікавай назвай Прудок (што yа Палессі) праз Фэйсбук. 1000 асобнікаў сваёй кнігі ён распрадаў за пару дзён.

Можна назваць Горвата своеасаблівым даўншыфцерам (такое моднае слова ведаю), які прамяняў жыццё ў сталіцы на глухі палескі куток і вёў адтуль прамыя рэпартажы, так званыя выпускі праграмы "радзіва Прудок". Свая аўдыторыя была ў Горвата яшчэ да выхада кнігі — гэта сотні яго прыхільнікаў у Фэйсбуку. Таксама ўрыўкі дзённіка публікаваліся на Нашай ніве. Таму абсалютна заканамерна, что ўсе гэтыя чытачы потым захацелі мець папяровы асобнік кнігі.

Гэтая кніга — унікальная з'ява для беларускай літаратуры, хоць тут зараз многія могуць пачаць са мной спрачацца, маўляў большасць беларускай літаратуры пра вёску, што ён можа напісаць новага, чаго не сказаў той жа Колас. Толькі трэба размяжоўваць, у якім часе жыў Колас, а ў якім часе жывём мы. Мы жывём у той час, калі адныя спяць у каморы, дзе тэмпература каля +8 градусаў, а іншыя ловяць пакемонаў на тэлефоне. Той час, калі мяжа паміж вясковымі і гарадскімі жыхарамі вельмі заўважная. Але Горват паказвае, што і ў вёсцы жывуць такія ж звычайныя людзі, якія нават часам чытаюць яго Фэйсбук.

І гэтая кніга не стала б такой папулярнай без таленту аўтара, без яго гумару. Такія кнігі прыемна чытаць. Ад іх у цябе застаюцца толькі цёплыя ўражанні, нібыта ты сам бачыў усіх гэтых людзей, якіх аўтар апісвае ў кнізе, размаўляў з імі. Тут зусім не ствараецца ўражанне нейкага гаротнага і бядотнага стану нашай вёскі.

Толькі паляшук можа ў слове "мама" зрабіць дзве памылкі і напісаць "сала".

Гэта дзённік чалавека, які шукаў свой Космас, і знайшоў яго не ў сталіцы, дзе ноччу і зорак не бачна, а менавіта ў вёсцы, дзе ты можаш спаць пад яблыняй, назіраючы за Вялікай Мядзведзіцай. Шчасце, калі ты знаходзіш сваё месца, якое можаш назваць домам. А як кажа Горват:

Дома — гэта там, дзе ты нармальны.

Калі я дачытала кнігу да канца, мне хацелася сесці і заплакаць ад шчасця і адчування прыгажосці і цеплыні, якія пасяліліся ў сэрцы. Гэта настолькі нашае роднае, добрае, светлае! Як добра, што Андрусь адважыўся на гэтую кніжку. І няхай кажуць, што заўгодна - маўляў, чалавек збег ад праблем (якіх? чаму збег? - не, не і не. Для мяне - гэта вяртанне да каранёў, да самаго сябе, я яму нават зайздрошчу.
І яшчэ мне таксама хацелася б напісаць такую кніжку пра сваё жыццё-быццё.